تاریخ گرجستان و ایران

ایران و گرجستان، فرهنگ و تمدن

ایران و گرجستان در برهه های زمانی دارای شرایط یکسان سیاسی بوده اند ولی پس از این که قفقاز از ایران جدا شد و تزارها و کمونیست ها بر این منطقه سلطه پیدا نمودند، دو کشور دچار دگرگونی های نوینی شد اند. در این میان با به استقلال رسیدن این کشور در دهه ۱۹۹۰، فرهنگ ایران و گرجستان نیز تغییرات نسبتا قابل توجهی یافته اند . در این میان به بررسی ظرفیت های فرهنگی، شرایط فعلی و افق فرهنگ و تمدن این کشور می پردازیم.
ایران از جمله کشورهایی بود که بعد از شوروی، استقلال این کشور را به رسمیت شناخته و رابطه دیپلماتیک با گرجی ها را ایجاد نمود. درست است که رابطه ایران و گرجستان محدود به بعد از فروپاشی شوروی نیست و هزاران سال سابقه دارد و برای آغاز رابطه این دو کشور نقطه شروعی را نمی توانیم در نظر بگیریم، اما امروزه ایران رابطه دیپلماتیک خود را به روش جدیدی شروع نمود است. در این میان مشترکات فرهنگی ایران و گرجستان بسیار زیاد است و می توان گفت جدا نمودن فرهنگ میان این مردم بسیار دشوار است. بزرگان علم تاریخ می گویند در تاریخ گرجستان نمی توان سندی را پیدا نمود که از ایرانیان نامی در میان نباشد. با این که این کشور از نظر موقعیت سوق الجیشی در حیطه کشورهای اروپایی قرار دارد و عضو اتحادیه اروپا است اما گرجی ها دارای خلقیات گرم مردم بلوک شرق هستند.
این دو کشور با توجه به سابقه کهن تاریخی از روابط فرهنگی خوبی برخوردار هستند. یکی از مزایای این رابطه ها، دو طرفه بودن آنهاست. در دوره جدید هدایای بسیاری از سوی دو کشور به محقق ها، مترجم ها و هنرمندان در رشته های مختلف داده شده است که این مورد سطح بالای رابطه فرهنگی بین این دو کشور را نشان می دهد. اعطای جایزه بین المللی کتاب سال در ایران به ایران شناسان و اسلام شناسان کشور گرجستان و جایزه ادبی صبا به مترجم های ایران و نیز هدایای هنری به هنرمندان ایران در فستیوال های گوناگون گوشه ای از این تلاش ها می باشد. در سال 1390 طی قراردادی فیمابین موسسه فرهنگی اکو و وزارت فرهنگ گرجستان به توافق رسید، که باعث گردید گرجستان عضو افتخاری در کشورهای عضو اکوی فرهنگی باشد.

از نظر اسلام شناسی، با وجود اینکه تفلیس منطقه مسیحی است ولی در نوشته های اسلامی از آن بسیار به خوبی گفته شده و یکی از نقاطی بوده که در آن دین های بسیاری با هم در آسایش زندگی کرده اند. در کتاب تاریخ قم، تالیف حسن بن محمد بن حسن قمی که تقریبا هزار سال قبل نوشته شده، گفته شده است: حدیثی از امام صادق (علیه السلام) رسیده است که فرمود: خدا از جمیع شهرهای جهان، کوفه ، قم و تفلیس را انتخاب نموده است و از طرفی بالای چهل نفر از بزرگان جهان اسلام لقب التفلیسی داشته اند، به بیان دیگر به گونه ای با تفلیس در ارتباط بوده اند.
درست است که شمار اسلام شناسان گرجستان کم است اما اسلام شناسی و ایران شناسی در مراکز علمی این کشور بسیار مورد توجه محقق ها و پژوهشگرهای این کشور بوده است. زیرا دورانی که تاریخ ایران تحت بررسی قرار داشته، ایران بعد از اسلام نیز مطالعه می شده است. اسلام شناسی بعد از نابودی کمونیست و در دوره جدید مرحله تازه ای را آغاز نموده و رشد خوبی را در این کشور داشته است. قرآن کریم با ترجمه های کاملی انتشار یافته، تحقیق ها و تالیفات علمی بسیاری با حضور اسلام شناسان گرجستان در کنفرانس های اسلامی انجام شده، چاپ کتاب های بسیاری در مورد معرفی و آشنایی با اسلام از طرف اسلام شناسان این کشور اجرا گشته که همگی نشان از رشد خوب اسلام در این کشور دارد.
در زمینه ایران شناسی در این کشور باید بیان کرد که مردم گرجستان از زمان کهن علاقه بسیاری نسبت به ایران شناسی و شاخه های متنوع آن نشان داده اند، چون ایران شناسی در این کشور در سطوح دانشگاهی از سال ۱۹۱۸ میلادی در دانشگاه تفلیس تدریس می شده است و ایران شناسان بسیاری را تعلیم داده است. بعلاوه در برخورد با بخش شرق شناسی وابسته به دانشگاه ایلیا متوجه می شویم که این واحد علمی پس از 50 سال تحقیق و پژوهش، فعالیت های قابل توجهی در بخش ایران شناسی انجام داده که در کل این فعالیت ها باعث جلب توجه مراکز ایران شناسی معتبر در جهان گشته اند.
رابطه های فرهنگی و تاریخی این دو کشور باعث گردیده تا متخصص های این کشور در مورد مسائل مربوط به ایران تحقیق های جامعی به عمل آورند و به مطالب ایران شناسی زمان ویژه ای را در تخصیص دهند به صورتی که مردم گرجستان را از پیشگامان ترجمه متون فارسی می توان نام برد.

در کل می توان بیان نمود ایران شناسی در این کشور در سطح بالایی قرار دارد و همچنان نیز ادامه خواهد داشت. با این حال فرق هایی بین ایران شناسی کهن و نوین وجود دارد که برخی از آنها عبارت اند از:

1- در زمان شوروی سابق مراکز ایران شناسی روابط نزدیکی را در جماهیر با همدیگر داشتند و از تحقیق های یکدیگر بهره می بردند و این مطلب موجب هم افزایی علمی می گشت، اما پس از نابودی شوروی این رابطه ها کم شده و به روش گذشته پیگیری نمی گردد علل خصوص در ناحیه قفقاز و در گرجستان که بعد از جنگ و برخورد های سال ۲۰۰۸ با کشور روسیه، که باعث گردید روابط این دو کشور با مشکلات بسیاری روبرو گردد.

2- پس از نابودی شوروی تغییرهای بنیادی و بسیاری در سیستم آموزشی این کشور اتفاق افتاد، از جمله دولت به خاطر تمایلات غرب گرایانه، پشتیبانی های مادی و معنوی را از شاخه های شرق شناسی کم نمود و خیلی از شاخه های شرق شناسی در مراکز تحقیقاتی ضعیف گشتند. در این میان کشورهایی که خودشان از شاخه های تخصصی سرزمین خود پشتیبانی می نمودند بیشتر موفق شدند. در این میان ایران پشتیبانی خود را از شاخه های های ایران شناسی در سطح علمی بالا برد و پیروزی های بسیاری در این مورد بدست آورد.

3- در سیستم قدیم آموزشی، شاخه ایران شناسی و زبان فارسی از یکدیگر جدا بود اما امروزه زبان فارسی هم شامل آموزش و تدریس زبان فارسی می شود و هم ایران شناسی.

4- در نظام آموزشی قدیم به خاطر شرایط ویژه حاکم بر کشورهای تحت کنترل شوروی، ایران شناسان فقط با بخش تمدن ایران آشنا می گشتند اما در دوره اخیر با تلاش های صورت گرفته توسط ایران شناسان این کشور، دانشجویان می توانند با پیشرفت های ایران در بخش های متنوع و با ایران امروز آشنا شوند.

با کمک تلاش ها و پشتیبانی های انجام گرفته از طرف ایران از جمله سفارت ایران در گرجستان، رایزنی های فرهنگی، نهاد های فرهنگ و روابط اسلامی، وزارت علوم و سایر بخش های زیر مجموعه، رشد و بالندگی شاخه های ایران شناسی و به خصوص آموزش زبان فارسی در گرجستان را شاهد هستیم. امروزه دوره های زبان فارسی در سه مقطع دانشگاهی ، مدارس و عمومی برگزار می گردد. اتاق های ایران به ده عدد افزایش یافته و از زبان فارسی استقبال خوبی شده است.
برگزاری المپیاد زبان فارسی و تخصیص هدایا به برگزیده شده گان، برگزاری همایش های آثار هنری مشترک دانش آموزان ایران و گرجستان، پخش ماهانه فیلم های کشور ایران جهت ارتقاع سطح آموزشی، پشتیبانی از انجمن های ایران شناسان دانشجویان کشور گرجستان، تقدیر از ایران شناسان مطرح گرجستان و خدماتی از این دست که از طریق سفارت کشورمان در این کشور انجام گشته باعث پیشرفت و استقبال گرجی ها شده است. با توجه به صحبت های مطرح شده در کل می توان بیان نمود که ایران شناسی در این کشور همیشه در حال پیشرفت بوده و اصلاحات در سیستم آموزشی موجب کاهش علاقه مردم گرجستان به ایران شناسی نشده است.

مشکلات شغل و هزینه معاش برای هر شخص مهم است و مشخصات افرادی که رشته زبان فارسی را برای تحصیل انتخاب می نمایند به پایان تحصیل خود نیز دقت نموده و تصمیم پایانی را جهت گزینش رشته مورد نظر خود می گیرند. در این بین علاقه زیاد مردم گرجستان و شرایط و انگیزه بالا جهت یادگیری زبان فارسی در این کشور یکی از عامل هایی است که موجب استقبال از آموزش زبان فارسی گردیده است. ورود بالای توریست ها و تاجران کشورمان ، بازار کار و شرایط شغلی خوبی را برای دانش آموختگان زبان فارسی موجب گردیده و انگیزه لازم برای آموختن زبان فارسی به وجود آورده است. این توسعه رابطه فرهنگی اثر قابل لمسی بر روی دیگر رابطه ها نیز خواهد گذاشت.

از مهم ترین ویژگی هایی که می توان برشمرد:

1- تقویت روابط فرهنگی با تمرکز بر اشتراکات فرهنگی.
2- توجه به دو طرفه بودن رابطه های فرهنگی.
3- تشریح پتانسیل های فرهنگی دوطرف.

تاکنون توافقنامه های فرهنگی میان ایران و گرجستان به امضاء رسیده است که تلاش های فرهنگی ایران و گرجستان را آسان تر خواهد نمود. بعضی موسسات فرهنگی دو کشور از جمله کتابخانه های ملی، با همدیگر به صورت مستقیم در روابط کاری بوده و بسیاری از محقق ها و مترجم ها نیز رابطه خود را با طرف ایرانی خود بهبود بخشیده اند. ارتباط فرهنگی به خصوص در قسمت علمی و دانشگاهی بسیار خوب است و دور نمای رابطه فرهنگی ایران و گرجستان در کوتاه مدت و در دراز مدت مثبت ارزیابی می شود.
پتانسیل ها و مشترکات فرهنگی جهت افزایش همکاری بین دو کشور بسیار بوده و باید تلاش نمود تا با تمرکز بر اشتراکات فرهنگی، رابطه های فرهنگی دو کشور را دوستانه تر نماییم. بعلاوه تاکید مسئولین ایران و گرجستان، شرایط خوبی را ایجاد نموده تا رابطه فرهنگی دو کشور بیشتر از پیش بهبود یابد.

وان جورجیا یکی از با سابقه ترین فعالان در زمینه اخذ اقامت، ثبت شرکت، سرمایه گذاری و تحصیل در گرجستان با دارا بودن کادری مجرب مسیر رسیدن به اهدافتان را هموار می نماید. هدف وان جورجیا ارائه خدمات حرفه ای به افراد علاقه مند به اخذ اقامت گرجستان با روش های سریع و آسان می باشد. اقامت گرجستان در حوزه های خرید ملک ، سرمایه گذاری و تحصیل در گرجستان  و ثبت شرکت در گرجستان است. برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاوران ما تماس بگیرید.